Od ove godine, na čelu elitnog naučnog tima EU koji traži način da ljudsku starost liši bolova, nalazi se jedna-Baranka! Dr sci Aleksandra Trifunović, rođena Đurković, predvodi međunarodnu naučnu grupu koja ispituje regulacije gena u mitohondrijama.
U ovom timu koji se bavi graničnim područjima medicine, biologije i hemije, nalaze se stručnjaci iz Engleske, Švedske, Holandije, Švajcarske i Njemačke. Projekat finasira Evropska komisija, a cilj je i da se za četiri godine obuči nova generacija naučnika koji će nastaviti rad na tom polju. U projektu su 14 laboratorija sa akademskih ustanova i jedna privatna ustanova koja razvija lijekove za bolest mitohondrija.
“U svijetu danas ljudi žive sve duže i duže, ali, nažalost sa bolestima koje prate starenje. Nama nije cilj da produžimo životni vijek na 200 godina, već da taj prosječni životni vijek od 85 godina bude bez bolesti. Dugoročno, mi želimo da riješimo mitohondrijske bolesti, jer različite promjene na mitohondrijama dovode do velikog broja bolesti, a jedna od njih je i Parkinsonova bolest”, priča za “Vijesti” dr Trifunović.
Mitohondrije su , dodaje, mikroskopski jedva vidljivi dijelovi ćelije koji stvaraju skoro svu energiju ljudskom tijelu i zato ih zovu “električnim centralama” ćelija.
“Mi još uvijek ne znamo koji sve mehanizmi dovode do mitohondrijskih bolesti, ali, ovako sada možemo da ih laboratorijski ispitujemo. Slična istraživanja rađena su na dijabetesu tip 2, nekadašnjem “staračkom” dijabetesu, koji danas nažalost ima sve više mladih ljudi, promjene mitohondrija mogu i do njega dovesti”, dodaje sagovornica “Vijesti” koja je upravo okončala odmor u rodnom gradu.
Dr Trifunović, jedan od najboljih đaka u istoriji barske Gimnazije, diplomirala je opštu biologiju na Univerzitetu Beograd, gdje je i doktorirala molekularnu biologiju 2000. Poslije toga, odlazi na postdoktorske studije u čuveni Karolinska institut u Stokholmu, gdje je pet godina kasnije osnovala svoju grupu za istraživanje molekularne biologije starenja.
U proljeće 2009. prihvata ponudu Univerziteta Keln koji je osnovao novi istraživački centar za bolesti starenja, jedan od najvećih u Evropi, a od 2014. je na njihovom medicinskom fakultetu profesor molekularne biologije mitohondrija, a takođe drži predavanja i iz predmeta neurodegeneracija i molekularna biologija starenja. Ovo vrlo specifično područje rada zahtijeva stalno usavršavanje. Dr Trifunović ukazuje da se današnja nauka izuzetno brzo razvija, a posebno molekularna biologija, pa su studentima od male koristi udžbenici jer treba pratiti hiljade novih radova o ovoj temi koji izlaze svake nedjelje, “takođe i odlaziti stalno na konferencije”.
“U Zapadnoj Evropi investira se ogroman novac za tretiranje i liječenje bolesti starenja, od Alchajmerove i Parkinsonove, do dijabetesa... Značaj nauke u EU je ogroman, jer su ljudi shvatili šta se sve njome može dostići. EU konstantno ima programe finansiranja najrazličitijih projekata, uvijek je akcenat da se znanje proširi što dalje. EU je trenutno jedan od najvećih finansijera nauke u Evropi, problematično je samo to što se u velikom broju zemalja zato i svode budžeti za nauku, pa je za briselske donacije izz dana u dan sve veći broj aplikacija, odnosno, jača konkurencija”, dodaje naučnica iz Bara.
Univerzitet Keln sa svojih 50.000 studenata jedan je od najvećih u Njemačkoj, a od 2013. član je prestižnog kluba desetak tamošnjih akademskih ustanova sa oznakom izvrsnosti. Većina osnovnih studija je na njemačkom jeziku, sav master program je na engleskom. Sandrin radni dan posvećen katedri i laboratoriji počinje oko 08:00, otvaraju ga predavanja, razgovori sa studentima, evaluacija projekata, sastanci... potom slijedi laboratorija, ali, “nažalost, zbog drugih obaveza, sve manje i manje se sada uhvatim pipete”, sve do kasno popodne.
Mimo mantila, život u Kelnu je jako lijep i opuštajući, kaže Sandra, čiji suprug Mihailo radi kao bibliotekar u univerzitetskoj biblioteci, a desetogodišnja ćerka Sofija sada kreće u gimnaziju, koja tamo počinje od petog razreda.
“Slobodno vrijeme nam se svodi na vikende, obično šetamo po prirodi, kad je lijepo vrijeme skupljamo pečurke oko Kelna, kad god možemo otputujemo malo da promijenimo ambijent. U Baru smo tradicionalno svakog ljeta, no, ovdje na odmoru nema odmora, i ne možeš pobjeći od posla jer si stalno onlajn-mejlovi stižu cijeli dan, pa se uveče dopisujem sa kolegama, asistentima i studentima, evaluiram tuđe projekte”, zaključuje barska naučnica.
Izvor: VIJESTI, Radomir Petrić
